صنایع دستی

استان زیبای اردبیل به عنوان یکی از استان های توریست پذیر ایران علاوه بر وجود مناطق بکر و دل فریب دارای سوغاتی های خوشمزه و متنوع است که امکان خرید برای هر فردی با هر سلیقه ای را فراهم می کند. خرید سوغاتی یکی از جذاب ترین قسمت های مسافرت است و به عنوان یکی از سنت های قدیمی می باشد.

ایرانی ها علاقه بسیار زیادی به خرید سوغاتی دارند و آن را جزء یکی از ضروریات سفر خود می دانند. با خرید سوغاتی برای عزیزان خود در واقع می خواهند احساس قلبی و محبت خود را به آنها نشان دهند. اگر مسافر اردبیل هستید و یا قصد مسافرت به این شهر پرآوازه را دارید بهتر است کمی در خصوص سوغاتی های اردبیل اطلاعات به دست آورید.

برای آشنایی با سوغاتی های با ادامه این مقاله همراه باشید. سوغاتی های اردبیل در دو دسته خوراکی و غیر خوراکی قابل تقسیم است. در این مقاله هدف ما معرفی کامل دسته اول است.

سوغاتی های اردبیل

۱- عسل سبلان

عسل یک خوراکی بی نظیر است که از آن برای موارد دارویی هم استفاده می شود. آنچه که در تهیه عسل همیشه دغدغه خریداران است، طبیعی بودن عسل می باشد. اگر علاقه‌مند به خرید عسل طبیعی هستید، به راحتی می توانید آن را از اردبیل بخرید. چرا که منطقه سبلان اردبیل به عنوان یکی از قطب های تولید عسل ایران شناخته شده است. به دلیل وجود دشت های وسیع پونه، گون، آویشن، گشنیز، اقاقیا و … عسلی با طعم های مختلف و متنوع تولید می شود. هر کدام از طعم های مختلف عسل علاوه بر مفید بودن، کاربرد درمانی هم دارند. به فرض مثال عسل گشنیز برای بیماری های عفونی و افزایش اشتها بسیار مفید است.

۲- کره و سرشیر محلی

دومین سوغاتی خوشمزه اردبیل کره و سرشیر محلی است. استان اردبیل به سبب موقعیت جغرافیایی خاص و کوهستانی بودن یکی از بهترین مکان ها برای دامداری محسوب می شود. مردم اردبیل هم از این ظرفیت نهایت استفاده را می کنند و برای تهیه صنایع دستی مثل قالی و گلیم و سوغاتی های خوشمزه همچون سرشیر و کره و برخی غذاهای معروف همچون کباب دنده و … از دام ها استفاده می کنند.

سرشیر، کره و عسل اردبیل به عنوان یک صبحانه خوشمزه کم نظیر است. اگر قصد خرید کره و سرشیر به عنوان سوغاتی دارید حتماً به این نکته توجه کنید که تا زمان رسیدن به شهر و خانه خود این مواد را در جایی خنک نگهداری کنید. زیرا گرمای هوا باعث فاسد  شدن آنها خواهد شد.

۳- حلوا

حلوا از دیگر سوغاتی های اردبیل به شمار می رود که در نوع و طعم های مختلف تهیه می شود. از مهم ترین حلواهای اردبیل می توان به حلوای زنجبیل، حلوای سفید (آق حلوا) و حلوای سیاه (قره حلوا) اشاره کرد. هر کدام از حلواهای گفته شده به روش خاصی تهیه می شود که توضیحات مختصری در خصوص هر کدام بیان می کنیم.

۴- حلوای زنجبیل

مواد تشکیل دهنده حلوای زنجبیل شامل آرد، گردو، هل، پودر قند و مقدار قابل توجهی زنجبیل است. حلوای زنجبیل علاوه بر اینکه به عنوان یکی از سوغاتی های اردبیل شناخته شده، در استان آذربایجان شرقی هم طرفداران بسیاری دارد. از خصوصیات این حلوا می توان به بافت خمیری و شکننده بودن آن اشاره نمود و نکته مهم در تهیه آن الک کردن قبل از قالب گیری می باشد.

۵- حلوای سیاه

حلوای سیاه که در زبان محلی مردم اردبیل به قره حلوا شناخته شده است به عنوان یکی از سوغاتی های اردبیل شناخته می شود که قدمتی بالای یک قرن دارد. مواد تشکیل دهنده این حلوا شامل آرد جوانه گندم، گردو، کره، گنجد و شیره انگور است. علت سیاه بودن رنگ حلوا هم به سبب شیره انگور می باشد. حلوای سیاه هم برای هضم غذا بسیار مفید است و هم برای کاهش کمر درد.

۶- حلوای سفید

در زبان محلی این حلوا به حلوای آق معروف است. پخت این حلوا بیشتر در مناسب های مذهبی همچون عید فطر، قربان و … صورت می گیرد، علاوه بر این برای ازدواج زوج های جوان نیز گاهی حلوای سفید می پزند. رواج پخت حلوای سفید بیشتر به شهرستان خلخال اردبیل نسبت داده شده است. مواد اولیه برای پخت این حلوا شامل آرد گندم، زنجبیل، گلاب، وانیل، زعفران و شکر است.

۷- فطیر

فطیر هم در نوبه خود به عنوان یکی دیگر از سوغاتی های اردبیل است که طرفداران بی شماری دارد. این خوراکی خوشمزه به عنوان یکی از سوغاتی های سنتی اردبیل شناخته شده است که در کنار کره، سرشیر و عسل اردبیل فوق‌العاده خوشمزه است. برای پخت فطیر سنتی اردبیل از موادی همچون خمیر ترش، آرد، آب، شکر، گردو و دارچین استفاده می شود.

۸- قطاب عسلی (بالاتماز)

از دیگر سوغاتی های اردبیل می توان به قطاب عسلی این شهر اشاره کرد. پخت قطاب بیشتر در شهرستان خلخال رایج است. برای تهیه قطاب عسلی در ابتدا خمیری متشکل از ماست و تخم مرغ و آرد تهیه می کنند و سپس خمیر را به قطعات کوچک تقسیم کرده و داخل آن را با شکر، عسل، گردو، دارچین و هل پر می کنند و بعد آن را می پزند. قطاب عسلی اردبیل بسیار خوشمزه است و به عنوان یکی از سوغاتی های پرفروش شهرستان خلخال شناخته شده است. قطاب یک سوغاتی بسیار خوشمزه است که تقریباً تمام افراد با هر ذائقه ای به آن را می پسندند.

۹- شکلات رسته

شکلات رسته یکی از سوغاتی های اردبیل است که تهیه آن ۲۴ ساعت زمان می برد. تهیه شکلات رسته به حدی نیازمند دقت و ظرافت است که اگر دقت لازم در تهیه آن به عمل نیاید، چیزی که در نهایت به دست می آید دیگر شکلات رسته نخواهد بود. شکلات رسته به عنوان یکی از شکلات های قدیمی اردبیل است که پخت آن در این شهر قدمتی ۱۰۰ ساله دارد.

مواد اصلی برای تهیه شکلات رسته شامل گلوگز، شیر، کره، خامه طبیعی، کاکائو و مغز گردو است. یکی از اصلی ترین مراکز برای تهیه شکلات رسته کوچه عارف اردبیل است که جزء یکی از محل های قدیمی اردبیل محسوب می شود.

۱۰- نان برنجی خلخال

نان برنجی خلخال هم از سوغاتی های اردبیل است که شهرت بسیار بالایی دارد. نام دیگر این شیرینی سنتی قند چوربی است. برای تهیه این شیرینی خوشمزه از روغن، آرد، تخم مرغ، پودر قند، هل، زنجبیل و وانیل استفاده می شود. این شیرینی بیشتر در ایام نوروز برای پذیرایی از مهمان ها مورد استفاده قرار می گیرد. ماندگاری نان برنجی بسیار بالا بوده و تقریباً ۶ ماهی بدون این که کیفیت خود را ا دست بدهد دارای طعم تازه اولیه است. به همین دلیل نان برنجی در شمار یکی از سوغاتی های پرفروش اردبیل است.

۱۱- تخمه آفتاب گردان

تخمه آفتاب گردان هم به عنوان یکی دیگر از سوغاتی های اردبیل است. این سوغاتی خوشمزه دارای املاح و ویتامین های بی شماری همچون آهن، پتاسیم، منیزیم و ویتامین B و E هست. گرچه تخمه آفتاب گردان در اکثر شهرهای ایران تولید می شود ولی تخمه ای که در اردبیل به دست می آید تخمه ای با کیفیت بسیار بالا است. به همین دلیل بسیاری از آجیل فروشی های ایران تخمه آفتاب گردان خود را از استان اردبیل خریداری می کنند.

۱۲- شیرینی قرابیه

شیرینی قرابیه که به عنوان یکی از پرطرفدار ترین شیرینی های مردم ترکیه محسوب می شود، یکی از سوغاتی های اردبیل هم محسوب می شود. این شیرینی خوشمزه به سبب طعم و بافت طردی که دارد، طرفداران بسیاری داشته و جز سوغاتی های پر فروش اردبیل است. مواد لازم برای تهیه قرابیه شامل سفیده تخم مرغ، شکر و بادام است. در انتها و پس از پخت، به وسیله ی خلال بادام و پسته آن را تزئین می کنند.

۱۳- باقلوا

گرچه باقلوا به عنوان سوغاتی شهرهای دیگر ایران همچون قزوین و … است؛ اما باقلوایی که به عنوان یکی از سوغاتی های اردبیل شناخته شده، باقلوایی با طعم و بوی فوق العاده است که در اغلب شیرینی فروشی های این شهر پیدا می شود. برای پخت این شیرینی سنتی از شیر، تخم مرغ، پودر پسته و گردو استفاده می شود.

سخن پایانی

موارد گفته شده به عنوان معروف ترین سوغاتی های اردبیل شناخته شده اند که تقریباً تمام گردشگران در سفر به اردبیل حداقل چندین نوع از آنها را تهیه می کنند. اما همچنان که گفته شد سوغاتی های اردبیل شامل سوغاتی های غیرخوراکی یعنی صنایع دستی هم می شود که از معروف ترین آنها می توان به فرش، گلیم، جاجیم، پلاس، ظروف مسی، لباس های محلی، انواع سازهای سنتی همچون کمانچه، تنبک، سنتور و موارد این چنینی اشاره نمود که هر کدام در نوع خود علاوه بر اینکه بیانگر فرهنگ غنی اردبیل هستند زیبای خاص خود را نیز دارند.

اگر جز افرادی هستید که علاقه به خرید سوغاتی بادوام دارید، بهترین انتخاب، خرید سوغاتی از جنس صنایع دستی است. برخی از سوغاتی های اردبیل به حدی بی نظیر است که حتی برای مصرف شخصی خودتان نیز پیشنهاد می شود. از جمله آنها می توان به عسل سبلان اشاره کرد که مانند آن جای دیگری نخواهید یافت.