مکان های تاریخی اردبیل

یکی از شهرستان های دیدنی استان اردبیل خلخال است. طبیعت بکر و چشم اندازهای طبیعی خلخال آن را به عنوان یکی از شهرستان های منحصر به فرد اردبیل از حیث گردشگری تبدیل کرده است. شهرت این شهرستان بیشتر به سبب جاده رویایی اسالم به خلخال است که توصیف زیبایی های آن جز با دیدن قابل بیان نیست. لیکن جدای از این جاده زیبا در شهرستان خلخال دیدنی های خلخال متعدد استد که هر کدام در نوع خود، دیدنی هستند.

دیدنی های خلخال

۱- جاده رویایی اسالم به خلخال

یکی از معروف ترین دیدنی های خلخال جاده رویایی اسالم به خلخال است. همچنین این جاده به عنوان یکی از بهترین جاذبه های توریستی ایران شناخته شده است. جاده اسالم به خلخال با طبیعت بی نظیر و منحصر به فردی که دارد به قطعه ای از بهشت توصیف شده است.

این جاده از نظر موقعیت جغرافیایی از شهر اسالم استان گیلان شروع شده و به شهر خلخال در استان اردبیل ختم می شود. در هر قسمت از آن  جاده می توان هم هوای شرجی را احساس کرد، هم می توان شاهد بارش باران بود، هم می توان هیجان رانندگی در مه را تجربه کنید و هم می توان آفتاب را نظاره گر بود.

جاده اسالم به خلخال شامل دو قسمت مجزا است. قسمت ابتدایی آن که از شهر اسالم شروع می شود، منطقه ای جنگلی و پوشیده از درخت است.  قسمت دوم جاده نیز دشت های سرسبز و پهناور است که پس از سپری کردن قسمت جنگلی جاده می توان به آن رسید. گله های گاو و گوسفند و وجود اسب های زیبا در دشت های ییلاقی جذابیت این مسیر را چند برابر نموده است.

بافت مسیر جاده ای اسالم به خلخال کمتر دچار تغییر و تحول شده و مسیر آن تقریبا بکر می باشد. البته در این جاده چندین مهمان خانه سنتی، رستوران های بین راهی و کلبه های محلی وجود دارد که از امکانات رفاهی جاده اسالم به خلخال محسوب می شود.

۲- دریاچه نئور

نئور دریاچه ای طبیعی است که در مسیر اردبیل به خلخال و در نزدیکی روستای بودالالو قرار گرفته است. فاصله دریاچه  نئور تا اردبیل تقریبا ۴۸ کیلومتر است. این دریاچه جزء دیدنی های خلخال محسوب می شود و همپای سایر دیدنی های خلخال گردشگران بی شماری را به سوی خود جذب می کند.

نئور کلمه ای مغولی بوده و به معنای دریاچه است. البته به دریاچه ای که به رودخانه ریخته نشود هم نئور گفته می گویند. دریاچه نئور شامل دو دریاچه کوچک و بزرگ است که در فصل بهر به هم متصل شده و دریاچه تقریبا بزرگی را تشکیل می دهند. به سبب بارندگی های فصلی دریاچه نئور تقریبا پرآب می باشد و در آن قزل آلای رنگین کمان به وفور دیده می شود.

۳- آب گرم گیوی

آب گرم گیوی هم از دیگر دیدنی های خلخال است. این چشمه آب معدنی در زبان محلی به ایستی سو و یا خلخال سویی هم معروف است که در ۵ کیلومتری شهر گیوی و در مسیر جاده ای خلخال به اردبیل قرار گرفته است. ارتفاع آب گرم گیوی از سطح دریا ۱۷۲۰ متر و میزان آب دهی آن ۲ لیتر در ثانیه است و دمای آن ۵۲ درجه سانتی گراد می باشد.

گردشگران و مردم محلی از آب گرم گیوی بیشتر به منظور درمان بیماری های پوستی، اسپاسم های عضلانی، درمان رماتیسم، بهبود کمر درد، آرامش و تسکین بیماری های عصبی و بیماری های گوارشی استفاده می کنند. در این منطقه علاوه بر طبیعت بکر آب گرم گیوی تجهیزات مناسب دیگری همچون سوئیت های اقامتی، فروشگاه های بزرگ و … نیز ایجاد شده است.

۴- قله آق داغ

قله آق داغ دومین قله ی بلند اردبیل است که در شمار دیدنی های خلخال قابل ذکر است. این قله دارای ارتفاع ۳۳۲۲ متر است. گردشکران علاقمند به کوه نوردی می توانند با مسافرت به خلخال در یکی از بلندترین قله های اردبیل به ورزش مورد علاقه خود بپردازند.

دامنه کوه آق داغ پر از گیاهان دارویی همچون آویشن، ریحان و … است. وجود امام زاده سلطان سید محمود نیز از دیگر دلایل شهرت کوه آق داغ است. در اطراف کوه آق داغ چشمه آب معدنی طبیعی گوارایی وجود دارد که به اعتقاد مردم محلی، آب آن برای دستگاه گوارش بسیار مفید است.

۵- آبشاره نره گر

آبشارها یکی از زیباترین جاذبه های طبیعی محسوب می شوند که در اثر تلاقی آب و صخره منظره ای دل انگیز و روح نواز پدید می آورند. آبشاره نره گر به عنوان یکی از دیدنی های خلخال مورد استقبال گردشگران است. این آبشار در نزدیکی روستای اسبو شهرستان خلخال قرار گرفته و تقریبا ۲ کیلومتر از روستای مذکور فاصله دارد.

۶- روستای گردشگری برندق

برندق نام یکی از روستاهای گردشگری و از دیدنی های خلخال است. این روستای خوش آب و هوا در داخل دره ای سرسبز در بخش خورش رستم شهر خلخال واقع شده است. طبیعت بی نظیر روستا، آب و هوای مطلوب، آبشارهای متعدد و رودخانه پر آب داخل روستا از مهم ترین جاذبه های تفریحی آن محسوب می شود.

۷- روستای گردشگری کزج

روستای گردشگری کزج به عنوان یکی از ده روستای برتر ایران شناخته شده که دارای بافت خاص و معماری منحصر به فرد است. این روستا در بخش خورش رستم خلخال و در دامنه کوه مشرف به رودخانه قزل اوزن قرار گرفته است. معماری روستای کزج تقریبا شبیه ماسوله گیلان است. برخی از مردم روستای ماسوله، روستای کزج را به عنوان مقصد ییلاق خود انتخاب می کنند. آب و هوای مطلوب و بافت بی نظیر روستا سبب توجه گردشگران بی شماری به آن شده است.

۸- چشمه ازناو

چشمه ازناو یکی از مناطق گردشگری و دیدنی های خلخال است. قله و چشمه ازناو و محیط های بکر آن همراه مقصد گردشگران بی شماری است. چشمه ازناو بسیار پرآب بوده و از آب آن برای آبیاری مزارع کشاورزی زمین های اطراف استفاده می شود. علاوه بر چشمه خروشان ازناو در این منطقه ۵ غار آهکی بززگ و کوچک نیز وجود دارد که بر زیبایی و جذابیت این منطقه افزوده است.

۹- روستای شمس آباد

روستاها همیشه به عنوان یکی از جاذبه های بکر در گردشگری محسوب می شوند. روستای شمس آباد در نزدیکی رود قزل اوزن به عنوان یکی از دیدنی های خلخال شناخته شده است. این روستا روستایی ییلاقی و دارای آب و هوایی معتدل است. در اطراف روستای شمس آباد گورستانی تاریخی و اسرار آمیز وجود دارد که قدمت بیشتر از ۱۳۰۰ سال است. برخی از سنگ قبرهای موجود در قبرستان شمس آباد با خط کوفی نوشته شده اند که حاکی از قدمت این گورستان تاریخی است.

۱۰- آبشار نوده

نوده نام یکی از روستاهای خلخال است. در نزدیکی این روستا آبشار زیبایی به نام «آبشار نوده» وجود دارد که به عنوان یکی از آبشارهای منحصر به فرد و دیدنی های خلخال شناخته شده است. این آبشار با ارتفاع ۳۰ متری از بین صخره های سفت و سخت به زیبایی تمام جاری شده و منظره ای بسیار تماشایی ایجاد کرده است. در زمین های سرسبز اطراف آبشار نوده گیاهان دارویی بسیاری همچون نعنا، کاکوتی، گلپر و … به صورت خودرو رشد می کنند. آبشار بکر نوده و محیط اطراف آن برای یک تفریح به یاد ماندنی بسیار فوق العاده است.

۱۱- تفرجگاه اندبیل

تفرجگاه اندبیل در ۵ کیلومتری شرق خلخال واقع شده است. اندبیل نام یکی از روستاهای شرقی خلخال است که در کوهپایه های تالش واقع شده است. در بهار و تابستان گردشگران بی شماری به تفرجگاه اندبیل به عنوان یکی از دیدنی های خلخال مسافرت می کنند. شهرت این تفرجگاه به خاطر سرسبزی و مناظر بکر آن است.

۱۲- قلعه خشتی گیلوان

دیدنی های خلخال بیشتر جاذبه های طبیعی هستند، ولی برخی جاذبه های تاریخی نیز همچون قلعه خشتی گیلوان در این شهرستان وجود دارد. این بنا در روستای گیلوان و در محوطه ای بسیار وسیع قرار گرفته است. بنای خشتی گیلوان از چندین برج تشکیل شده که با فاصله های تقریبا زیاد از هم قرار دارند. در اطراف قلعه، گورستانی تاریخی نیز وجود دارد که قدمت آن تقریبا به دوران اسلام برمی گردد.

۱۳- حمام تاریخی نصر

حمام تاریخی نصر یکی از دیدنی های خلخال است که یادگار دوران قاجار می باشد. حمام تاریخی نصر همانند دیگر آثار باستانی دارای سبک خاص معماری است. یکی از زیبا ترین تزئینات این حمام کاربندی اجرا شده در قسمت گرمخانه آن است. در برخی از قسمت های حمام نقاشی های زیبایی طراحی شده است.

۱۴- غار هفت خان

در نزدیکی روستای گرمخانه و در ۲۰ کیلومتری شهر خلخال یکی از جذاب ترین دیدنی های خلخال به نام غار هفت خان وجود دارد. در زبان مردم محلی این غار به نام  «یئدی غار» مشهور است.  غار هفت خان دارای دو دهانه است که امکان ورود به داخل غار از هر دوی آن ها وجود دارد. در درون غار نیز تالارهای متعددی وجود دارد که ارتفاع دارای ارتفاع تقریبی ۳ متر می باشند.

سخن پایانی

برخی از دیدنی های خلخال در شمار بکرترین و زیباترین جاذبه های دیدنی ایران هستند که بازدید از آنها می تواند به عنوان بهترین خاطرات را برایتان به ارمغان آورد.  موارد ذکر شده تنها نمونه ای از دیدنی های خلخال است.

نمین نام یکی از شهرهای استان اردبیل است. این شهر با ۱۷۰۰ متر ارتفاع از سطح دریا در قسمت شرقی استان اردبیل قرار دارد. فاصله نمین تا مرکز استان ۲۵ کیلومتر می باشد. نمین از نظر آب و هوایی داری زمستان هایی سرد و خشک و تابستان هایی خنک و معتدل است. نمین کلمه ای تالشی و به معنی نمناک است. علت نام گذاری این شهر به نمین به دلیل رطوبت بالای آن است. علت رطوبت و نمناکی شهر نمین نیز نزدیکی آن به دریای خزر است. گرچه در شهر نمین جاذبه های تاریخی هم وجود دارد، ولی بیشتر دیدنی های نمین جاذبه های طبیعی آن می باشد.

جنگل فندقلو و جنگل مشه جز زیباترین دیدنی های نمین هستند که با گذر از جاده های رویایی اسالم به خلخال و گردنه حیران می توان به آن‌ها رسید. جنگل هایی که با درختان سرسبز و طبیعتی بکر فراتر از حد تصور زیبا هستند. اگر علاقه‌مند به آشنایی با سایر دیدنی های نمین هستید با خواندن ادامه این مقاله می توانید با آن ها آشنا شوید.

برترین دیدنی های نمین اردبیل

۱- جنگل فندقلو

جنگل مشهور فندقلو که شهرت جهانی دارد یکی از عمده دلایل انتخاب گردشگران داخلی و خارجی برای مسافرت به اردبیل است. نام گذاری این جنگل به فندقلو به دلیل کثرت درختان فندق موجود در جنگل است. علاوه بر درخت فندق در جنگل فندقلو درختانی همچون توت وحشی، تمشک، گوجه سبز، به، ازگیل و … نیز وجود دارد. فاصله فندقلو تا شهر نمین ۱۰ کیلومتر و تا مرکز اردبیل ۳۰ کیلومتر می باشد.

گردشگرانی که اواخر بهار و اوایل تابستان از فندقلو دیدن کرده اند و زیبایی بی نظیر گل های بابونه را از نزدیک مشاهده کرده اند، فندقلو را جنگلی برفی می دانند. زیرا کثرت گل های بابونه به حدی زیاد و زیبا است که تمام فضا را همچون برف سفید می کند.

میزان بازدید گردشگران و مردم محلی در فصل گل های بابونه از فندقلو به اوج خود می رسد. علت آن نیز برگزاری جشنواره ای تابستانی به نام جشنواره گل های بابونه می باشد. از مهم ترین برنامه هایی که در زمان جشنواره گل های بابونه در جنگل فندقلو اجرا می شود برپایی نمایشگاه صنایع دستی اردبیل، اجرای موسیقی سنتی و … است. برنامه ها به حدی جذاب و گسترده است که امکان استفاده آن برای تمام گروه های سنی موجود می باشد.

۲- جنگل مشه

یکی دیگر از جنگل های مشهور ایران که به عنوان جاذبه های نمین شناخته شده است جنگل مشه می باشد. مشه هم تقریبا نزدیک جنگل فندقلو بوده و در ۱۰ کیلومتری نمین و در ۲۵ کیلومتری اردبیل واقع شده است.

یکی از راحت ترین مسیرهای دسترسی به جنگل مشه انتخاب مسیری است که از روستای گیلده می گذرد. با رفتن به این روستا و پیاده روی در جهت شیب تند روستا و بعد گذر از معدن سنگی به جنگل مشه خواهید رسید. جنگلی که با آب و هوای دلپذیر و چشمه آب گرم معدنی اش پذیرای شما است. چشمه آب گرم جنگل مشه به مشه سویی معروف است و بسیاری از مردم برای تسکین دردهای خود در آن آب تنی می کنند.

۳- روستای گلشن

روستای گلشن یکی از روستاهای مرزی اردبیل است که در ۲ کیلومتری مرز جمهوری آذربایجان واقع شده است. روستای گلشن در کنار سایر دیدنی های نمین مورد توجه گردشگران بسیاری است.

شغل غالب مردم روستا کشاورزی و دامداری است و به زبان تالشی تکلم می کنند. البته برخی از بزرگان روستا هم به زبان ترکی سخن می گویند. طبیعت بکر روستا و وجود مقبره ای به نام مقبره پیر جماد از مهم ترین دلایلی است که روستای گلشن را در شمار جاذبه های نمین جای داده است.

پیر جماد نام یکی از شاگرادن شیخ صفی الدین اردبیلی است که در این روستا سکونت داشته و مورد احترام مردم بوده است. امروزه نیز مقبره مذکور مورد توجه افراد بی شماری است.

همچنین وجود چشمه ای در دامنه کوه دینسو در روستای گلشن که به اعتقاد مردم محلی برای شفای بیماری های صعب العلاج چاره ساز است، از دیگر دیدنی های نمین و این روستا محسوب می شود.

۴- روستای عنبران

روستای عنبران یکی از زیباترین دیدنی های نمین است که در ۱۰ کیلومتری نمین قرار گرفته است. عنبران دارای محیطی بسیار سرسبز است که برای پیک نیک های آخر هفته و مسافرت های دورهمی انتخاب بسیار مناسبی است. دره های پر آب و آبشارهای جذاب روستای عنبران به حدی زیبا است که ارزش چندین بار دیدن را دارد.

شغل بیشتر مردم روستای عنبران کشاورزی و دامداری است. مهم ترین محصولات کشاورزی آنان گردو، سیب، زرد آلو، گندم، عدس و … است. سوغاتی معروف این شهر هم فطیر مخصوص عنبران است که در گویش محلی «زِرِن» نام دارد. همچنین گلیم بافی به عنوان هنری ارزشمند محصول روستای عنبران است به حدی که عنبران به عنوان قطب گلیم بافی ایران شناخته شده است.

۵- دریاچه سوها

سوها نام چشمه ای است که به عنوان یکی از دیدنی های نمین شناخته شده است. دریاچه جذاب سوها با فاصله ۳۵ کیلومتر از اردبیل و در ۴ کیلومتری روستایی به همین نام (سوها) واقع شده است. کلمه «سو» واژه ای ترکی است که در زبان فارسی به معنی «آب» می باشد. و از آنجایی که در این روستا چشمه های پرآب و متعدد در جریان است این روستا به سوها معروف شده است.

راحت ترین مسیر برای رسیدن به دریاچه سوها مسیر جاده ای اردبیل به بریس و سپس نیارق و نمین است. در مسیر حرکت از نیارق به نمین به راحتی می توانید در نزدیکی روستای سوها به دریاچه زیبا سوها برسید و از دیگر جاذبه های نمین لذت ببرید.

دریاچه سوها تقریبا ابتدای شروع جنگل های گیلان محسوب می شود و به سبب آب و هوای فوق العاده ای که دارد مورد توجه افراد علاقمند به طبیعت می باشد. نکته ای که در خصوص این دریاچه باید به خاطر داشته باشید این است که در اطراف دریاچه آنتن دهی موبایل چندان مطلوب نیست و حیواناتی همچون خرس، گرگ، پلنگ، مار و سایر حیوانات وحشی در آن اطراف زیاد است. با انتخاب زمان مناسب برای گشت و گذار در دریاچه سوها می توانید از طبیعت ناب آنجا بهره ببرید.

۶- موزه نمین (صارم السلطنه)

نمین شهری تاریخی است که فرهنگ اعلای آن زبانزد افراد بسیاری است. بازدید از موزه صارم السلطنه نمین گواه غنای فرهنگ و تمدن این شهرستان است. محل قرار گیری موزه نمین در خیابان امام خمینی و روبه روی فرمانداری این شهر می باشد.

موزه صارم السلطنه به عنوان یک مکان تاریخی و یکی از دیدنی های نمین شناخته شده است. موزه صارم السلطنه در گذشته محل زندگی و خانه فردی به نام میر کاظم خان بوده است. میر کاظم خان حاکم حکومت محال ثلاثی مرزی بوده است. این خانه تاریخی هم همانند دیگر بناهای تاریخی شامل قسمت هایی همچون سردر هشتی، حیاط، حوض شش ضلعی، اتاق شیروانی و … است.

ساختمان میر کاظم خان در سال ۱۳۸۷ پس از مرمت های بسیار توسط سازمان میراث فرهنگی به عنوان موزه مورد بهره برداری قرار گرفته است و به عنوان یکی از جاذبه های نمین مورد توجه گردشگران بی شماری می باشد.

۷- جاده حیران

جاده حیران یکی از جاده های رویایی ایران است که در استان اردبیل قرار گرفته است. از آنجایی که جاده زیبای حیران در نزدیکی نمین قرار دارد می توان این جاده بهشتی را در شمار دیدنی های نمین نام برد. جاده حیران جاده ای پیچ در پیچ است که هر پیچ آن در نهایت جذابیت فوق العاده زیبا است. جاده حیران بیشتر به نام «گردنه حیران» معروف است و وجود تله کابین حیران سبب شهرت آن شده است.

۸- بقعه شیخ بدر الدین

بقعه تاریخی شیخ بدر الدین نیز به عنوان یکی از مراکز تاریخی و دیدنی های نمین شناخته شده است. شیخ بدر الدین از پیروان شیخ قطب الدین میانجی و از فرزندان ابن عباس عموی پیامبر می باشد. شیخ بدر الدین در اواسط قرن هفتم به همراه شیخ شاه دینوری برای تبلیغ دین اسلام از زنجان به آستارا سفر می کند و بعد از مهاجرت و صرف زمانی طولانی برای تبلیغ در نهایت در شهر نمین وفات می کند. محل وفات این شیخ وارسته و عالم دینی امروزه مورد توجه افراد بی شماری است به حدی که مقبره وی به عنوان یکی از دیدنی های نمین مورد توجه قرار گرفته است.

۹- آبشار شورشورنه

اگر اهل طبیعت و عاشق صدای آب هستید آبشار شورشورنه نمین یک پیشنهاد فوق العاده برای تفریح و لذت است. این آبشار بی نظیر در ۱۰ کیلومتری نمین در جریان است و به عنوان یکی از زیباترین دیدنی های نمین جلب توجه می کند. شور شور آبی که از بالای صخره های سنگی به پایین می ریزد طبیعت فوق العاده جذابی را ایجاد کرده است.

سخن پایانی

دیدنی های فوق نمونه هایی از دیدنی های نمین هستند که هر کدام جذابیت منحصر به فردی دارد. برخی از جاذبه های نمین همچون جنگل فندقلو و گردنه حیران حتی شهرت جهانی نیز دارند و همه ساله مورد استقبال گردشگران خارجی نیز قرار می گیرند.

استان اردبیل در شمال غربی ایران به عنوان یکی از شهرهای کوهستانی و خوش آب و هوای ایران شناخته شده است. مرکز این استان شهر اردبیل است. اردبیل از گذشته تاکنون به عنوان یکی از شهرهای مهم و باستانی ایران شناخته شده است. از دلایل عمده شهرت اردبیل دارا بودن بناهای تاریخی همچون بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی و منابع طبیعی، مانند چشمه های آب معدنی و جنگل فندقلو می باشد. جاذبه های طبیعی و تاریخی استان اردبیل در کل استان پراکنده بوده و بسیاری از شهرهای اردبیل به واسطه این منابع در شمار شهرهای توریستی ایران قرار می گیرند. 

بزرگ‌ترین شهرهای استان اردبیل خلخال، کوثر، نیر، سرعین، نمین، مشگین شهر، گرمی، بیله سوار، پارس آباد و خود شهر اردبیل است. شهرهای ذکر شده به عنوان شهرستان های اردبیل شناخته شده اند که هر کدام به شهرهای کوچک و بزرگ دیگری تقسیم می شوند. به منظور آشنایی بیشتر با استان اردبیل و شناخت شهرهای اردبیل در ذیل به ذکر جزئیات بیشتری در خصوص هر کدام از شهرهای اردبیل پرداخته می شود.

آشنایی با شهرهای اردبیل

۱- شهر اردبیل

یکی از مهم ترین شهرهای استان اردبیل، شهر اردبیل است که به عنوان مرکز استان شناخته می شود. این شهر زیبا در دامنه کوه سبلان شکل گرفته است. اردبیل را به سبب نزدیکی به آستارا، می توان شهری کوهستانی و مشرف به دریا توصیف کرد. شهر اردبیل داری چهار اقلیم آب و هوایی مدیترانه ای سرد، مدیترانه ای معتدل، کوهستانی معتدل و کوهستانی سرد است. 

اردبیل به سبب کوهستانی بودن تقریبا ۸ ماه سال دارای آب و هوای سرد بوده و به عنوان شهری سردسیر شناخته می شود. در این شهر تاریخی دیدنی های بسیاری وجود دارد که گردشگران به منظور بازدید از آنها به شهر اردبیل مسافرت می کنند. از جمله مهم ترین جاذبه های دیدنی این شهر، بقعه شیخ صفی الدین، دریاچه شورابیل، مسجد جامع اردبیل، موزه مردم شناسی (حمام ظهیر السلام)، بازار سنتی و … است. از مهم ترین سوغاتی ها و صنایع دستی این شهر می توان به حلوای سیاه اردبیل، شیرینی های محلی، شکلات رسته، فرش، گلیم، جاجیم و … اشاره نمود.

۲- شهر سرعین

سرعین نام یکی دیگر از شهرهای اردبیل است که به شهر چشمه های آب معدنی شهرت یافته است. در شهر سرعین بیش از ۹ چشمه آب معدنی وجود دارد که همه آنها خاصیت درمانی همچون درمان دردهای عصبی، دردهای روماتیسم و … دارند. ارتفاع سرعین از سطح دریا ۱۶۵۰ متر است و از نظر جغرافیایی در غرب شهر اردبیل قرار دارد. دیدنی های شهر سرعین به حدی متفاوت و زیاد است که سالانه بالای دو میلیون نفر از نقاط مختلف جهان از این شهر دیدن می نمایند. 

مهم ترین جاذبه های سرعین را می توان مرکز آب درمانی شهر و مجتمع آب درمانی سرعین دانست که در خیابان دانش و روبه روی هتل بین المللی لاله سرعین قرار گرفته است. همچنین آب گرم گاومیش گلی، پیشت اسکی آلو ارس، روستای آلو ارس، روستای شایق، تپه آناهیتا، روستای آتشگاه، آبشار ورگه سران، مردان بلاغی، تورش سویی، چاقور چوقر، دره گلستان و … از دیگر دیدنی های سرعین است.

۳- شهر نیر

شهر نیر مرکز شهرستان نیر است که در ۳۵ کیلومتری جنوب غربی اردبیل قرار گرفته است. ارتفاع این شهر از سطح دریا ۱۶۰۰ متر و طول و عرض جغرافیای آن ۴۷ درجه و ۵۹ ثانیه و ۳۸ درجه و ۲ دقیقه می باشد. نیر همانند سایر شهر های اردبیل، دارای آب و هوایی معتدل و خنک است که بین کوه های سبلان و کجی قیران قرار دارد. 

در این شهر نیز دیدنی های قابل توجهی وجود دارد که از جمله آنها می توان به بالیقلوچای، نیر چایی، قورچای، آب معدنی بوشلو، قینرجه، سقزچی، بولاغلار و … اشاره نمود. شهرستان نیر به سبب موقعیت خاص جغرافیایی آن دارای مراتع بسیار خوب و محیط مناسب برای دامداری محسوب می شود. همچنین مردم این شهرستان غالبا به کار کشاورزی اشتغال داشته و محصولاتی همچون جو، گندم، سیب، چغندر قند، علوفه حیوانات و … تولید می کنند.

۴- شهر خلخال

خلخال نام یکی از شهرهای اردبیل است. این شهر نیز همانند سایر شهرهای اردبیل دارای جاذبه های طبیعی بی شماری است. که از جمله آنها می توان به جاده اسالم به خلخال، آبشار آقبلاغ، پل معلق پیر تقی، دریاچه ی نئور، غار یخگان، و … اشاره نمود. آبشار آقبلاغ در کوه آغ داغ و در نزدیکی روستای لرد بخش شاهرود خلخال می باشد. همچنین پل معلق پیر تقی، در نزدیکی روستایی به همین نام قرار گرفته است و پلی بسیار جذاب و دیدنی است. 

دریاچه نئور مابین شهر اردبیل و خلخال و در نزدیکی روستای عباس آباد واقع شده است. و غار یخگان نیز در ۷۷ کیلومتری شهر خلخال و در ضلع غربی رشته کوه ماسوله داغ قرار دارد. رودخانه قزل اوزن خلخال هم به عنوان یکی از رودخانه های معروف است که در قسمت شرقی شهرستان قرار دارد. رودخانه قزل اوزن خلخال از کردستان نشات می گیرد و پس از عبور از استان هایی همچون زنجان، آذربایجان شرقی و اردبیل به دریاچه ی خزر می ریزد. اطراف رودخانه بسیار سرسبز و خوش آب و هوا است. به همین جهت به عنوان تفرجگاهی کم نظیر برای گردشگری محسوب می شود.

۵- شهر نمین

در بین شهرهای اردبیل نمین به عنوان شهری سرسبز شناخته شده است که در دل خود جنگل هایی بسیار و مشهور دارد. وجه تسمیه نامگذاری این شهر به سبب رطوبت همیشگی آن است. نمین به سبب نزدیک بودن به دریای خزر در تمام فصول سال نمناک و مرطوب به نظر می رسد. طبیعت فوق العاده زیبای نمین سبب شده است که این شهر به عنوان شهری داری دو بهار هم شناخته شود. یک بهار آن فروردین تا خرداد است و بهار دیگر آن از مهر تا آبان را شامل می شود. 

گشت و گذار و تفریح در شهر نمین برای علاقه‌مندان به سرسبزی و درخت پیشنهادی فوق العاده است. چرا که با رفتن به این شهر زیبا می توان در دل درخت های فندقلو و مشه سویی هوایی تازه استشمام کرد. جنگل فندقلو و جنگل مشه از عمده دلایل انتخاب گردشگران برای رفتن به نمین است. این جنگل ها هر دو در فاصله ی ۱۰ کیلومتری شهر نمین قرار دارند. 

برگزاری جشنواره گل های بابونه در جنگل فندقلو به عنوان یکی از هیجان انگیز ترین برنامه هایی شناخته شده است که همه ساله در این جنگل اجرا می شود. برای بهره‌برداری از جاذبه های گردشگری نمین هزینه های زیادی به منظور ارائه خدماتی همچون برق، آب تجهیزات مخابراتی و … هزینه شده است. علاوه بر منابع طبیعی در نمین آثار تاریخی همچون مقبره شیخ بدرالدین، قلعه شیندان و … نیز وجود دارد.

۷- مشگین شهر

در بین شهرهای اردبیل مشگین شهر از شهرت زیادی برخوردار است. بیشترین جاذبه های طبیعی و تاریخی اردبیل در این شهر قرار گرفته است. از جمله این دیدنی ها می توان به شهر یری، قلعه قهقهه، تالاب جیران گلی، پل معلق مشگین شهر و … اشاره نمود. 

شهر یری در ۳۱ کیلومتری مشگین شهر قرار دارد. شهر یری به عنوان یکی از گورستان های تاریخی است که با سنگ افراشت هایی مختلف هزاران سخن از گذشته بشری را به همراه دارد. قلعه قهقهه نیز در ۸۵ کیلومتری شمال شرقی مشگین شهر و در بین روستای گنچویه و قره آغاج به عنوان یک مکان تاریخی و به عنوان زندان سیاسی تاریخ شناخته شده است. همچنین در ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی این شهر و در نزدیکی لاهرود، تالاب جیران گلی قرار دارد. این تالاب محیطی بسیار خوش آب و هوا برای تفریح است. 

اصلی ترین شهرت مشگین شهر را می توان به دلیل وجود پل مشهوری به نام پل معلق مشگین شهر دانست. این پل توسط مهندسین داخلی طراحی و اجرا شده و در حال حاضر به عنوان بزرگترین پل معلق خاورمیانه شناخته شده است. بازدید از این پل هیجان انگیز، لذت فوق العاده ای است که ارزش چندین بار تجربه را دارد. در این شهر آبشار زیبایی به نام گورگور نیز وجود دارد که در جنوب روستای موییل و در چند کیلومتری جنوب شهرستان مشگین شهر قرار دارد.

۸- شهر پارس آباد

پارس آباد یکی از شمالی ترین شهرهای اردبیل است. پارس آباد در شمال استان اردبیل و در فاصله ۲۲۰ کیلومتری مرکز استان قرار دارد. شهرت پارس آباد بیشتر به جلگه مغان است. مغان منطقه ای بسیار حاصلخیز با آب و هوایی بارانی است. به همین دلیل منطقه ای مناسب برای کاشت و برداشت انواع مختلف محصولات کشاورزی محسوب می شود. بیشتر محصولات به عمل آمده در این منطقه به سبب کیفیت بالایشان صادراتی محسوب می شوند. محصولاتی همچون: انجیر، ازگیل، گیلاس و آلبالو، هندوانه، خربزه، هلو، زردآلو، سیب، گلابی، و … از جمله محصولات مغان به شمار می آید. 

یکی از مهم ترین جاذبه های تاریخی پارس آباد، قلعه اولتان است. این قلعه در ۵۰۰ متری روستای اولتان و در ۳ کیلومتری پارس آباد قرار دارد. قلعه اولتان یک قلعه نظامییادگار دوران اشکانیان می باشد. از دیگر جاذبه های شهر پارس آباد می توان به دریاچه شهرک شهید غفاری اشاره کرد. این دریاچه در نزدیکی رودخانه قره سو قرار گرفته است. منطقه شکار ممنوع تالاب مغان، برج سنگی قارجالو، روستای اولتان، منطقه جنگلی چهل پله، تپه نادری، باغ های میوه مجتمع پارس آباد و … از دیگر جاذبه های این شهر است.

۹- شهر گیوی

مرکز شهرستان کوثر شهر گیوی است که در ۳۰ کیلومتری اردبیل قرار دارد. گیوی به عنوان یکی از شهرهای اردبیل دارای وسعت تقریبی ۱۲۴۵ کیلومتر مربع است. میزان ارتفاع شهر گیوی از سطح دریا ۱۵۰۰ متر است. در شهر گیوی نیز همانند سایر شهرهای اردبیل وجود منابع طبیعی به عنوان یکی از مهم ترین دلایل توجه گردشگران و توریست ها به این شهر است. 

از مهم ترین جاذبه های گردشگری این شهر می توان به آب معدنی ایستی سو اشاره نمود که خاصیت درمانی آن در آن منطقه زبانزد خاص و عام است. علاوه بر ایستی سو می توان به رستم داشی (سنگ رستم)، یخچال طبیعی بوزلوخ، داش حمام (حمام سنگی)، آبشار روستای باغچه جیق (شرشر)، روستای هواشانق و سدهای خاکی از جمله سد خاکی گنجگاه، سد خاکی سیرابیل پردستلو، سد خاکی لیکوان و … اشاره نمود.

 ۱۰ – شهر گرمی

یکی از شهرهای مجاور دشت مغان شهر گرمی است. شهر گرمی به عنوان یکی از شهرهای اردبیل مرکز شهرستان گرمی محسوب می شود. به سبب نزدیکی این شهر به جلگه مغان و بافت منحصر به فرد طبیعی آن فعالیت دامداری و کشاورزی در این منطقه از رونق بالایی برخوردار است. همچنین در شهر گرمی و شهرهای تابع آن صنایع دستی اهمیت بسیار بالایی دارد. به نحوی که گلیم فرش نما (ورنی) به عنوان یکی از بهترین صنایع دستی این منطقه در روستای اینجلو به وفور تولید می شود. این گلیم به عنوان یکی از اصلی ترین صنایع دستی شهر گرمی شناخته شده است. 

علاوه بر ورنی در شهر گرمی محصولات دیگری همچون پلاس، خورجین، شال گردن و … تولید می شود. از جمله مهم ترین جاذبه های گردشگری شهر گرمی علاوه بر کوه های سرسبز و چشمه ساران متعدد می توان به منطقه جنگلی آنی و آلیه، سد گیلارلو، روستای ولان، قره آغاج، قوزلو، تنگ و … اشاره نمود.

۱۱- شهر بیله سوار

شهر بیله سوار به عنوان یکی از شهرهای اردبیل است که مرکز شهرستان بیله سوار می باشد. بیله سوار شهری تاریخی است که دارای قدمتی ۶۰۰ ساله می باشد. به علت نزدیک بودن بیله سوار به مرز و آب و هوای مناسب منطقه بیشترین فعالیت مردم این شهر در حوزه کشاورزی و گمرک می باشد. گرچه در این شهر مناطق گردشگری زیادی وجود دارد، لیکن شهرت بیله سوار بیشتر به سبب وجود بازارچه مرزی آن می باشد. 

در این بازارچه اجناس خارجی با کیفیت با قیمتی بسیار مناسب یافت می شود. یکی از عمده اجناسی که در این بازارچه مرزی به فروش می رسد کت و شلوار مردانه و لباس های زنانه است. شهرت بیله سوار تنها به سبب بازارچه مرزی معروف نیست. بلکه این شهر زادگاه ورزشکاری مشهور به نام مجید فرزین است. مجید فرزین به عنوان وزنه بردار تیم ملی معلولان ایران، دارای مدال طلای پارالمپیک لندن است. آقای فرزین مدال طلای خود را در زمان زلزله آذربایجان شرقی به مردم زلزله زده اهدا کرد. در بین شهرهای اردبیل شهر بیله سوار به نسبت سایر شهرهای این استان به سبب مرزی بودن آن محل رفت و آمد بسیاری از خارجیان است.

صنایع دستی شهرهای اردبیل

غالب سوغاتی های شهرهای اردبیل تقریبا مشابه و نزدیک به هم می باشد. در بیشتر شهرهای اردبیل فرش، جاجیم، گلیم، نمدبافی، خورجین بافی، طراحی روی چرم، پلاس بافی، مسند بافی، سفال، جنته، سازهای سنتی، نگارگری، مفرش، چاقو سازی، نمکدان بافی، چلنگری، جل اسب، قلم زنی، ورشو سازی، چیق بافی و … به عنوان شاخص ترین صنایع دستی این شهرها شناخته شده اند.

سخن پایانی

شهرهای اردبیل هر کدام بستری بی نظیر برای صنعت توریسم محسوب می شود. جایگاه جغرافیایی منحصر به فرد استان اردبیل از اصلی ترین دلایل پیشرفت این استان و به تبع آن تمام شهرهای اردبیل است. تمدن چندین هزارساله اردبیل در کنار جاذبه های طبیعی این استان سبب توجه گردشگران داخلی و خارجی بسیاری به اردبیل شده است. به نحوی که غالب شهرهای اردبیل به عنوان یکی از اصلی ترین مقصدهای توریست ها تبدیل شده اند. 

با وجود تنوع شهرهای این استان به ندرت تنوع رفتاری و اخلاقی در میان مردمان اردبیل دیده می شود. مردم شهرهای اردبیل همه خونگرم و مهمان نواز بوده و آدمی از معاشرت آنان لذت می برد. مسافرت به اردبیل و سیر و سفر در شهرهای زیبای این استان برای علاقه‌مندان به طبیعت و تاریخ بسیار جذاب است. در شهرهای اردبیل به منظور رفاه حال گردشگران مراکز رفاهی تفریحی زیادی، از جمله هتل ها و رستوران ها و مراکز خرید ساخته شده است.