جاهای دیدنی همدان: با ۲۶ مکان دیدنی همدان آشنا شوید)

کشور پهناور ایران دارای استان‌های مختلفی است. هر کدام از این‌ها دارای جاذبه‌های گردشگری زیادی هستند. به همین سبب ایران به قطب گردشگری تبدیل شده است. یکی از این استان‌ها، استان همدان می‌باشد که دارای جاذبه‌های تاریخی و طبیعی بسیاری است. همدان کشوری در شمال غربی ایران است. این شهر به پایتخت تاریخ تمدن ایران معروف است، چراکه این شهر اولین پایتخت ایران در زمان مادها بوده است.

همدان یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران و از کهن‌ترین شهرهای جهان محسوب می‌شود. در گذشته نام‌های مختلفی مثل هگمتانه، امدانه، اکباتان و آنادانا داشته است. همدان با چنین پیشینه تاریخی جاهای دیدنی بسیاری دارد که گردشگران زیادی را با سلیقه‌های مختلفی به سوی خود می‌کشاند. این شهر با وجود جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی با قدمت چند هزار ساله خود یکی از توریست پذیر ترین شهرهای ایران است. با این همه چه خوب است جاهای دیدنی همدان برای علاقه مندان به سفر و گردشگری گفته شود.

۱- آرامگاه بوعلی سینا

یکی از معروف ترین جاهای دیدنی همدان آرامگاه شیخ الرئیس ابو علی سینا، طبیب و فیلسوف پر آوازه ایرانی است. آرامگاه بوعلی در وسط شهر همدان در میدانی به همین نام واقع شده و به سمبل شهر همدان تبدیل گردیده است. نمای بیرونی آرامگاه با آب نمای زیبا و حوض‌های سنتی و درختان سر به فلک کشیده و سرسبز با الهام گرفتن از باغ‌های ایرانی ساخته شده است.

طرح و نقشه بنا از نمای برج قابوس بن وشمگیر در گنبد کاووس اقتباس شده است. تالار جنوبی بنا به عنوان موزه محل نگهداری سکه، سفال و اشیای کشف شده مربوط به هزاره‌های قبل از میلاد است. در تالار شمالی مجموعه‌ای نفیس از کتاب‌های خطی و آثار بوعلی سینا نگه داری می‌شود.

۲- آرامگاه بابا طاهر

آرامگاه بابا طاهر عارف و شاعر دو بیتی گوی ایرانی یکی دیگر از جاهای دیدنی همدان است. این آرامگاه در میدانی مستطیل شکل و سرسبز قرار گرفته است. بابا طاهر عریان شاعر قرن چهارم و پنجم است که به دو بیتی‌هایش مشهور است. این گنبد به رنگ فیروزه‌ای و هشت ضلعی است که در سال ۱۴۴۴ با ترکیب معماری قرن‌های هفت و هشت و معماری مدرن کاملاً هنرمندانه و زیبا ساخته شده است. این گنبد به کاشی کاری‌هایش معروف است. بنای محوطه دشتی سرسبز است که می‌تواند تفرجگاه خوبی برای گردشگران باشد.

۳- باغ ایرانی همدان

یکی دیگر از جاهای دیدنی همدان باغ ایرانی است که به آن باغ حکمتی نیز می گویند. معماری باستانی زیبا، فضای سبز دلنشین و دسترسی راحتی که دارد از ویژگی‌های این باغ است. این باغ مساحتی حدود ۵/۳ هکتار دارد که انواع گیاهان استان همدان و کشور در آن به چشم می‌خورد. از دیگر ویژگی‌های این باغ آب نماهای الهام گرفته از باغ فین کاشان و استخر روباز رازی، با نورپردازی گسترده و فضای سبز بسیار زیبا تزیین شده است. باغ ایرانی همدان با فضای سرسبز و محیطی زیبا به یکی از بی نظیر ترین جاهای دیدنی همدان تبدیل شده است.

۴- غار علیصدر

یکی از جاهای دیدنی همدان غار علیصدر است که ارتفاع تقریبی آن از سطح دریا ۲۱۰۰ متر می‌باشد. این غار یکی از طولانی‌ترین غارهای آبی جهان، در ارتفاعات ساری قیه، روستای علیصدر از توابع شهرستان کبودرآهنگ می‌باشد. از نظر موقعیت دقیق جغرافیایی این غار در ۷۵ کیلومتری شمال غربی همدان قرار دارد. ساری قیه در زبان ترکی به معنی صخره زرد است.

قدمت سنگ‌های غار علیصدر به دوره ژوراسیک بر می‌گردد. غار دارای دالان‌ها و دهلیزهای متعددی است و دمای غار همواره ۲۰ درجه سانتی گراد است. گردشگران برای بازدید از غار زیبای علیصدر از قایق استفاده می‌کنند؛ زیرا این غار از مجموعه رشته آب‌ها دریاچه‌ای به وجود آمده است. غار علیصدر بیست و سومین اثر طبیعی و ملی است که در دی ماه سال ۱۳۸۷ به ثبت ملی رسیده است.

۵- تپه عباس آباد

تپه عباس آباد که به تپه نقاره خانه نیز معروف است، یکی از جذاب‌ترین جاهای دیدنی همدان است. این تپه که در واقع می‌توان گفت بام شهر محسوب می‌شود بر بالای بلندی‌های این شهر قرار دارد. زیبایی عباس آباد به این سبب است که از یک سو دره‌های زیبا و سرسبز را و از سویی دیگر نمایی از شهر را به نمایش گذاشته است. بر بالای تپه امکانات رفاهی و گردشگری زیادی مثل آبشار، استخر، رستوران و… وجود دارد که به منظور راحتی گردشگران ایجاد شده‌اند.

۶- آبشار گنجنامه

این آبشار در دامنه‌های کوه الوند یکی از معروف‌ترین جاهای دیدنی همدان است که در فاصله پنج کیلومتری در غرب شهر قرار دارد. ارتفاع این آبشار دوازده متر است که در تمام فصول سال آب دارد. یکی از جذابیت‌های این مکان دیدنی وجود صخره‌های بلند و مناسب برای انجام صخره نوردی است. آب آبشار در فصل زمستان یخ بسته و به شکل قندیل‌های بسیار زیبا آویزان می‌شود. این صحنه در کنار صخره‌های موجود زیبایی منحصر به فرد و جذابی به این آبشار می‌دهد.

۷- آرامگاه حیقوق نبی

از دیگر جاهای دیدنی همدان آرامگاه حیقوق نبی در شهر تویسرکان است. این آرامگاه یکی از قدیمی‌ترین آثار تاریخی ایران به شمار می‌رود. بنای آرامگاه حیقوق نبی مربوط به دوره سلجوقیان در قرن هفتم است. شکل بنا به صورت هشت ضلعی شامل هشت ترکه آجری به عنوان ستون‌های اصلی بنا و سقفی مخروطی شکل دارد. ارتفاع آن از سطح زمین ۱۲ متر و سقف آن به شکل گنبدی با انحنای کم است. در قسمت انتهای پیشانی بنا، چند گنگره آجری به شکل مثلث وجود دارد. این بنا در اردیبهشت ۱۳۵۳ جزو آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

۸- دشت میشان

همدان علاوه بر اینکه یک شهر تاریخی است، دارای طبیعتی بکر و زیبا نیز هست. یکی از زیباترین جاهای دیدنی همدان دشت میشان می‌باشد. این دشت در نزدیکی قله الوند دارای طبیعت سرسبز و از جاذبه‌های گردشگری فوق العاده به شمار می‌رود. دشت پهناور، آب و هوای لطیف و خنک، صدای پرندگان و جوشش آب چشمه عقل و هوش را از سر می‌برد و گردشگران بسیاری را مشتاق دیدن خود می‌کند. مساحت دشت تقریباً یک هکتار می‌باشد. به غیر از طبیعت زیبا و مدهوش کننده دشت، زندگی عشایری در دامنه کوه‌های الوند نیز قابل مشاهده است.

۹- گنبد علویان

گنبد علویان از قدیمی‌ترین جاهای دیدنی همدان است که در چهار باغ علویان و در نزدیکی میدان امامزاده عبدالله همدان قرار دارد. معماری این بنا در میان نمونه‌های برجای مانده از دوره اسلامی بی نظیر است و به همین دلیل از معماری‌های منحصر به فرد ایران زمین به شمار می‌رود.

این اثر یکی از شاهکارهای معماری و گچ بری ایران پس از اسلام است که در سال ۱۳۱۰ به ثبت ملی رسیده است. گنبد علویان از شمال در خیابانی در میدان عین القضات و از سمت جنوب با خیابان بابا طاهر و از شرق با خیابان اکباتان محصور شده است. این بنا در ابتدا مسجد بوده، اما با گذشت زمان به مقبره تبدیل شده است. گنبد علویان از آثار برجای مانده از دوران سلجوقیان می‌باشد.

۱۰- حمام حاج آقا تراب

از جمله جاهای دیدنی همدان حمام حاج آقا تراب است. این حمام بزرگ تاریخی در کوچه‌ای به همین نام در محله علی آباد نهاوند قراردارد. قدمت این بنا به دوره قاجاریان بر می‌گردد. مساحت آن حدود ۶۷۰ متر مربع و در دو بخش مردانه و زنانه است. معماری حمام به سبک معماری دوره صفویان ساخته شده است.

این بنا دارای دو حمام برای استفاده اشراف و عموم ساخته شده بود، از این رو به حمام حاج آقا تراب حمام دو قلو هم نام نهاده‌اند. حمام دارای قسمت‌های مختلفی از جمله خزینه، تون خانه، حمام سرد و حمام گرم می‌باشد. برای تزیین و زیبای آن از گچ بری‌های زیبا با طرح اسلیمی و کاشی کاری‌هایی از داستان شاهنامه استفاده شده است که چشم هر بیننده‌ای را به خود مجذوب می‌کند. در بازدید از جاهای دیدنی همدان حتماً به این حمام تاریخی نیز سری بزنید.

۱۱- تخت نادر

یکی از جاذبه‌های بی نظیر همدان که به عنوان جاهای دیدنی همدان قابل ذکر است، منطقه بکر تخت نادر می‌باشد. این تخت در دشت‌های کوهستان الوند قرار گرفته است. ارتفاع آن تقریباً ۲۹۰۰ متر از سطح دریا می‌باشد. شیب ملایم و پوشش گیاهی چمن زار این دشت را بسیار زیبا و دیدنی کرده است. در دشت تخت نادر انواع گل‌های لاله در رنگ‌های متنوع، گل یخ، سوسن، آلاله و گیاهانی چون آزربه، کنگر، مقرا، شیرین بیان، ریواس، گزنه، موسیر و طوطیا یافت می‌شود. در این دشت حیواناتی چون روباه، خرگوش، سمور، عقاب، میش، قوچ و..‌. قابل مشاهده است.

۱۲- روستای ورکانه

روستای زیبای ورکانه یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی همدان است، از نظر موقعیت جغرافیایی این روستا در ۲۵ کیلومتری شهر همدان قرار دارد. روستا دارای معماری قدیمی و سنتی است که با رفتن به این جا می‌توان خود را به قدیم و حال و هوای آن برد. ساختار ورکانه کامل سنگی بوده و در زمان تابش نور به رنگ قهوه‌ای سوخته در می‌آید. این ساختار روستا یادآور اروپای رنسانس است. به همین خاطر با نام روستای رنسانسی ایران یا روستای سنگی نیز شناخته می‌شود.

۱۳- سراب گاماسیاب

سراب گاماسیاب که در قسمت جنوب شرقی شهرستان نهاوند قراردارد یکی از قدیمی‌ترین جاهای دیدنی همدان به شمار می‌رود. این سراب از بلندترین رودهای ایران است که آب رودخانه‌هایی مانند قلقل رود، خرم رود و … آب خود را از این چشمه تأمین می‌کنند. پس از آبیاری زمین‌های کشاورزی آب این رودها به رود خانه قره سو می‌ریزد. قره سو هم یکی از زیر مجموعه‌های رود بزرگ کرخه است.

سراب گاماسیاب یکی از پر آب‌ترین چشمه ساران ایران و زیباترین جاهای دیدنی همدان است. این چشمه بخاطر اینکه آبش را از یخچال‌های طبیعی تأمین می‌کند بسیار سرد می‌باشد. با این تعاریف محوطه این سراب چنان زیباست که چشم هر بیننده‌ای را به خود جذب می‌کند.

۱۴- برج قربان

برج قربان که از آثار تاریخی قرن هفتم یا هشتم هجری است در بین سایر جاهای دیدنی همدان قابل ذکر است. این بنا محل دفن حسن بن عطار حافظ ابوالعلای همدانی و جمعی از امرای سلجوقی است. در زمان شورش افغان‌ها در دوره صفویه، شخصی به نام قربان از این مکان به عنوان سنگرگاه استفاده می‌کرد. وی از اهالی محل دفاع می‌کرد و به دنبال دفع شورش بود. علت نامگذاری این بنا به برج قربان نیز به همین علت است. این برج در سال ۱۳۵۴ به فهرست آثار تاریخی و ملی ایران ثبت گردیده است. این برج در محل زندیه همدان قرار دارد. برج قربان یک گنبد هرمی شکل با ارتفاع ۸ متر است.

۱۵- سد اکباتان

اکباتان یکی از جاذبه‌های طبیعی گردشگری و از جاهای دیدنی همدان است. این سد در قسمت جنوبی شهر همدان قراردارد. در سال ۱۳۴۲ برروی رودخانه آبشینه و یلفان احداث شده است، به همین دلیل به آن سد یلفان نیز می گویند. ارتفاع سد چیزی حدود ۵۴ متر می‌باشد، که به منظور آبیاری زمین‌های کشاورزی و تأمین آب شرب همدان احداث شده است.

این سد ۶۰ هکتار وسعت دارد. سد اکباتان دارای محیطی سرسبز و باصفا است که این موضوع نیز سبب شده تا سد اکباتان در شمار جاهای دیدنی همدان خودنمایی کند. در پشت سد دریاچه وجود دارد که علاقه مندان به ورزش قایق سواری، اسکی روری آب، موج سواری و غواصی می‌توانند از این دریاچه بهره برند. در ضمن نام این سد تا پیش از انقلاب اسلامی شهناز بوده است.

۱۶- میدان امام

یکی از جذاب‌ترین جاهای دیدنی همدان میدان امام این شهر است. این میدان خاص به گونه‌ای طراحی شده که شش خیابان از آن منشعب می‌شود. این امر باعث تفاوت میدان امام همدان با سایر میدان‌های کشور می‌باشد. طراحی و معماری میدان توسط فردی آلمانی به نام کارل فریش صورت گرفته است.

میدان با آجرکاری‌های ساده یا برجسته و نقش‌های هندسی زیبا تزیین شده است. همچنین گچ بری اطراف پنجره‌ها با نقوش انسان و حیوان و نیز پنجره‌های چوبی از دیگر زیبایی‌های میدان است که بیننده را حیرت زده می‌کند. میدان امام همدان در سال ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

۱۷- حمام قلعه

حمام قلعه با تلفیقی از معماری ایرانی و اسلامی به عنوان یکی از جاذبه‌های تاریخی ایران و جاهای دیدنی همدان شناخته شده است. قدمت این بنا به دوره قاجار برمی گردد. این قلعه یک موزه و سفره خانه سنتی در محله قدیمی قاشق تراشان دارد. حمام دارای دوبخش مردانه و زنانه است. دارای بخش‌هایی چون حمام سرد و گرم و انبار هیزم می‌باشد. در حمام قلعه مجسمه‌هایی از مردم شهر وجود دارد که موزه مردم شناسی را شکل می‌دهد

۱۸- موزه تاریخ طبیعی

از موزه تاریخ طبیعی نیز به عنوان جاهای دیدنی همدان یاد می‌شود. این موزه به همت جعفر محمد علیزاده تأسیس شده است. موزه با زیربنای ۲۰۰۰ متر مربع در چهارباغ آزادگان همدان قرار دارد. این جا یک موزه کم نظیر است که انواع گونه‌های گیاهی و جانوری مربوط به ایران و جهان درآن یافت می‌شود. در این موزه از نمونه‌های زنده و سنگواره از انواع گونه‌های جانوری نگه داری می‌شود. این مکان هم اکنون یک سرمایه ارزشمند و بستری برای مطالعه دانش پژوهان به شمار می‌آید.

۱۹- تپه هگمتانه

هگمتانه از نام‌های قدیمی همدان است که اولین پایتخت مادها و پس از آن پایتخت تابستانی هخامنشیان بوده است. تپه هگمتانه از جاهای دیدنی همدان است که با این تاریخ و تمدن پیوند خورده است. تپه هگمتانه در قسمت شمالی همدان قرار دارد. نام هگمتانه در سنگ نوشته بیستون و توسط داریوش اول حک شده است.

پس از کشف این تپه توسط باستان شناسان آثار تاریخی زیادی مثل لوح‌های زرین و سیمین، لوح آریا رامنه، لوح آرشام و… به دست آمد که همه آن‌ها در موزه برلین نگهداری می‌شود. هر کدام از این آثار روایت گر بخش عظیمی از فرهنگ و تاریخ ایران باستان است.

۲۰- خانه لطفعلیان

یکی دیگر از جاهای دیدنی همدان خانه لطفعلیان است. این خانه از آثار باقی مانده دوره قاجار می‌باشد. خانه توسط شخصی به نام مصدق الممالک ساخته شده است. این فرد بخاطر نفوذی که در دربار داشته توانسته از بهترین معماران برای ساخت خانه استفاده کند.

معماری خانه به شکل اندرونی، اصطبل، خانه اصلی، حسینیه و محوطه بیرونی با حیاط بزرگ است. خانه از دو طبقه ساخته شده است. سقف طبقه همکف با طاق‌های آجری و تیرهای چوبی محکم پوشیده شده است. از وسط حیاط یک قنات پر آب با نمایی سنگی عبور می‌کند. این قنات فضای باغ را خنک و فرح بخش می‌سازد. علاوه بر ویژگی‌های منحصربه فرد خانه، سالن‌های مختلف موزه و اشیای گرانبها از دیدنی‌های این خانه است. در هنگام بازدید از جاهای دیدنی همدان به خانه لطیفیان سری بزنید.

۲۱- روستای سیمین ابرو

روستای سیمین ابرو یکی از بکرترین جاهای دیدنی همدان به شمار می‌رود. این روستا دارای بافتی سنتی، کوچه‌های باریک و معماری پله‌ای است. سیمین ابرو در منطقه‌ی کوهپایه‌ای و در جنوب شرقی همدان واقع شده است. قدمت این روستا به ۳۰۰ سال پیش می‌رسد و یکپارچه از سنگ تشکیل شده است. اهالی روستا اکثراً به شغل باغداری مشغول هستند که باعث سرسبزی روستا است. روستای سیمین ابرو در ۱۲ کیلومتری همدان در یک منطقه بن بست واقع شده است. بن بستی روستا باعث بکر و خوش آب و هوا بودنش شده است. این روستا از اولین روستاهای گردشگری و مشهورترین جاهای دیدنی همدان است.

۲۲- کلیسای گریگوری استفان

در میان جاهای دیدنی همدان یک کلیسای زیبا نیز وجود دارد که به نام کلیسای گریگوری شناخته شده است. کلیسا از زیباترین و دیدنی‌ترین جاذبه‌های شهر است. این کلیسا در محله قدیمی ارامنه و در قسمت شرقی تپه هگمتانه قرار دارد. کلیسا گریگوری توسط ارامنه اصفهان، مهاجران و تجار ارمنی روسی ساکن همدان ساخته شده است. این بنای تاریخی در زمان شاه سلیمان صفوی احداث گردید. معماری کلیسا به صورت برج ناقوس خانه، حیاط خلوت، حیاط اصلی است. کلیسا دارای پنجره‌های باریکی است که نور فضا را تأمین می‌کنند. در داخل کلیسا تابلوهایی ارزنده از حضرت مریم و حضرت مسیح وجود دارد.

۲۳- سراب گیان

اگر دلتان یک محوطه بکر و طبیعی می‌خواهد، هنگام بازدید از جاهای دیدنی همدان حتماً سری به سراب گیان بزنید. این سراب یک چشمه پرآب گوارا می‌باشد. دور تا دور چشمه با انبوهی از درختان چنار احاطه شده است. این سراب در ۱۸ کیلومتری جنوب غربی شهرستان نهاوند قرار دارد. سراب گیان یک سرزمین رؤیایی است که در اسفند ماه ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردید. درختان بلند بلوط، صدای آب چشمه و عطر طبیعت گردشگران را مسحور می‌کند.

۲۴- امام زاده حسین

بقعه متبرکه امام حسین از مکان‌های مذهبی و جاهای دیدنی همدان محسوب می‌شود. به این امام زاده شاهزاده حسین نیز می گویند. امامزاده از بناهای مربوط به دوره صفوی است. این مکان مقدس با معماری زیبا و خاص خود زیارتگاه عاشقان می‌باشد.

امامزاده با کاشی کاری‌های زیبا، کتیبه‌هایی به خط نستعلیق، آینه کاری‌های چشم نواز و ضریح زیبای نقره کوب مزین شده است. معماری بنا به صورت ایوان ورودی، شبستان پیشین، اتاق مقبره و سردابه در عمق سه متری زمین است. این محل مدفن امام زاده حسین از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) و پسر امام حسن عسگری (ع) می‌باشد.

۲۵- پارک مینی ورلد (جهان کوچک)

پارک مینی ورلد از جذاب‌ترین جاهای دیدنی همدان می‌باشد. این پارک در شهرستان ملایر قرار دارد. به دلیل این که ماکت‌های زیادی از بناهای معروف جهان درآن موجود است، از آن به جهان کوچک نیز یاد می‌شود. این پارک عنوان چهارمین پارک مینی ورلد جهان را به خود اختصاص داده است. از ماکت‌هایی که در ابن پارک می‌توان به آن‌ها اشاره کرد عبارتند از ماکت تخت جمشید، سربازان هخامنشی، برج ایفل، معبد الهه آتنا، حافظیه، برج پیزا، پل ورسک مازندران، مقبره خیام و سی و سه پل اصفهان. این پارک همه روزه گردشگران داخلی و خارجی بسیاری را پذیرا می‌باشد.

۲۶- بازار سنتی همدانن

یکی از معروف‌ترین جاهای دیدنی همدان که گردشگران زیادی را به سوی خود می‌کشد بازار سنتی این شهر است. بازار یک بنای قدیمی آجری به شکل مسقف و گنبدی می‌باشد. مجموعه تاریخی بازار در محدوده خیابان‌های بابا طاهر، اکباتان و شهدا قرار دارد. عمده بناهای این بازار مربوط به دوره قاجار است. بازار دارای راسته‌های مختلف با معماری ویژه‌ای است. جذاب‌ترین راسته بازار، راسته گیوه فروش‌ها، مسگران، چاقو سازان، شیشه فروشان و صحاف‌ها است. این راسته‌ها حال و هوای قدیم را زنده می‌کند.

سخن پایانی

در این مقاله سعی شد بیشتر جاهای دیدنی همدان با جزئیات کلی آن‌ها معرفی گردد. البته به جز موارد ذکر شده در این شهر خوش آب و هوا جاهای دیدنی دیگری نیز وجود دارد. برخی از جاهای دیدنی همدان به حدی زیبا است که ارزش چند بار دیدن را دارد. با گشت و گذار در این شهر علاوه بر طبیعت بکر با تمدن و تاریخ ایرای نیز آشنا خواهید شد.